Một số động vật biển có thể sống lâu hơn hẳn những loài khác. Trong đó, động vật có tuổi thọ cao nhất được được tìm thấy là con trai sống tại dòng nước suối thuộc Iceland, loài thân mềm này có tuổi thọ trung bình khoảng 400 năm. Loài cá thường có tuổi thọ không cao, cá bống lùn chỉ tồn tại chưa tới 3 tháng. Nhưng vẫn có những loài cá có thể sống rất lâu như cá mập Greenland với cuộc đời dài 500 năm. Loài cá có thể hình trung bình nhưng tuổi thọ lên đến hàng trăm năm thì phải kể để cá quân.
Mục Lục
Cá quân có thể sống hơn 200 năm
Phân bố ở vùng biển ven bờ từ California, Mỹ, tới Nhật Bản. Cá quân là một họ cá sặc sỡ gồm hơn 120 loài trong chi Sebastes. Một số loài trong số đó chỉ sống 10 năm trong khi những loài khác như cá quân rougheye có thể sống hơn 200 năm. Tuổi thọ đa dạng của cá quân cung cấp thông số hoàn hảo để phân tích cơ chế di truyền phía sau, theo nhà sinh vật học Peter Sudmant ở UC Berkeley. Trong nghiên cứu công bố hôm 11/11 trên tạp chí Science, Sudmant và cộng sự kiểm tra hệ gene của 88 loài cá quân và xác định 137 gene giúp tăng cường tuổi thọ.
Kích thước và môi trường sống là những yếu tố góp phần quyết định tuổi thọ của cá. Các nhà khoa học phát hiện loài vật lớn hơn thường có lợi thế giúp kéo dài tuổi thọ bởi chúng trao đổi chất chậm hơn và ít bị động vật ăn thịt đe dọa hơn. Tương tự, môi trường lạnh có thể làm chậm trao đổi chất ở động vật. Ví dụ, nước lạnh giúp cá mập Greenland sống hàng thế kỷ.
ADN “sống thọ”
Bằng cách so sánh hệ gene của cá quân có tuổi thọ ngắn và dài, nhóm nghiên cứu có thể nhận biết những gene giúp chúng sống lâu. Chẳng hạn, loài cá này sống lâu năm có nhiều gene chịu trách nhiệm sửa chữa ADN bị tổn thương. Sudmant và cộng sự cũng nhận thấy các loài sống lâu có gene phụ trách điều tiết insulin. Một nhóm gene khác gọi là butyrophilin, kiểm soát hệ miễn dịch của cá quân. Theo Sudmant, các gene tương tự có vai trò ức chế viêm nhiễm ở người đang lão hóa.
Tuổi thọ dài là điều thiết yếu đối với vài loại cá quân. Theo Sabrina Beyer, nhà sinh thái học chuyên nghiên cứu cá ở Đại học California, Santa Cruz. Chúng có thể mất hàng thập kỷ để đạt đến tuổi sinh sản. Và rất ít ấu trùng của chúng sống sót tới thời kỳ trưởng thành. Để bù lại những bất lợi đó, cá quân cái cần đẻ lượng ấu trùng cực lớn mỗi năm. Đó là nguyên nhân cá quân cần đạt kích thước lớn, sống lâu và đẻ thật nhiều ấu trùng chất lượng cao.
“Cụ” cá quân ở Mỹ dài kỷ lục
Con cá quân (Sebastes borealis) được ngư dân Henry Liebman bắt được ở bờ biển Alaska. Troy Tydingco, làm việc tại cơ quan về cá tại Alaska. Tiết lộ với phóng viên báo Daily Sitka Sentinel rằng, kỷ lục về tuổi thọ của cá quân từ trước tới nay là 175 năm. Tức là vẫn nhỏ tuổi hơn con cá mà Henry bắt được. “Con cá từng đạt kỷ lục chỉ dài 83 cm. Trong khi con cá của Henry bắt được dài gần 104 cm. Vì thế, thực chất, con cá của Henry có thể già hơn”. Tydingco cho biết.
Theo báo Sentinel, mẫu thí nghiệm về con cá quân mới tìm thấy đã được gửi đến phòng thí nghiệm ở Juneau. Nơi sẽ xác định chắc chắn tuổi thực của con cá này. Các nhà khoa học có thể ước tính độ tuổi của một con cá dựa trên việc kiểm tra xương tai, còn gọi là sỏi tai. Bộ phận chứa các vòng sinh trưởng tương tự như các vòng tuổi theo từng năm có ở thân cây.
Tuổi thọ của động vật vẫn còn là câu hỏi hóc búa đối với các nhà sinh vật học. Theo kết quả nghiên cứu, trong cùng một loài, cá thể nhỏ hơn có xu hướng sống lâu hơn những cá thể to lớn. Điều này là do sự phát triển tế bào bất thường. Nguyên nhân gây ra kích cỡ cơ thể to lớn và nguy cơ ung thư.
